Een gezonde samenwerking van zelfsturende teams in de zorg. Klinkt goed, toch? Ik denk dat dat ook zo kan zijn. Wel is het nodig een helder framework te verbinden aan dit concept, zodat het meer is dan alle verantwoording omlaag bouncen.

Als de kaders, afspraken en verwachtingen niet helder zijn dan ontstaat er namelijk onrust en disbalans. Dit leidt tot uiterste bewegingen die niemand goed doen.

Bewegingen zoals teamleden die zich onttrekken aan de verantwoording en op het laatste moment afzeggen voor hun shift en daar tegenover teamleden die meer dan hun eigen verantwoording nemen en alles dichtlopen waar anderen gaten laten vallen, met het oog op de patiënt.

Vaak wordt er in zo’n geval naar één persoon gewezen, de persoon die niet komt opdagen, maar in werkelijkheid is het een vaak een gevolg en minder een oorzaak.

In werkelijkheid zijn beide reacties (niet opdagen, teveel werk/verantwoording dragen) coping mechanismen voor een ongezonde basis in de omgeving. Ongezond omdat er sprake is van willekeur, van het moment, een persoon, een mening, adhoc.

Samenwerken binnen zelfsturende teams in de zorg

Wil je op een gezonde manier samenwerken binnen zelfsturende teams zorg, dan moet er duidelijkheid zijn over het ‘wie, wat, hoe, wanneer’ met betrekking tot elkaar en verwachtingen. Dit moet gedragen zijn, ook door de leiding, want het moet aansluiten bij wat men daar wil bewerkstellingen.

Als dit niet is ingeregeld dan komt die disbalans om de hoek kijken en gaan mensen handelen vanuit de mechanismen die ze aangeleerd hebben. Dus in plaats van bezig zijn de symptomen te behandelen heeft het meer zin de oorzaak hiervan aan te pakken.

Dat kan op een hele neutrale wijze omdat er het niet zo is dat de één goed is en de ander fout. Het is puur een gebrek aan een heldere, veilige basis waarop de samenwerking gebouwd kan worden.

Veiligheid is in mijn ogen een van de meest belangrijke componenten van een gezonde samenwerking en kan vooral gerealiseerd worden als er voorspelbaarheid is. Als men een eenduidig beeld heeft wat men kan en mag verwachten, als het samenwerking neutraal is.

Met neutraal bedoel ik oordeelvrij. Tuurlijk lijkt het dat het beter is dat iemand zich helemaal te pletter werkt om alles voor elkaar te krijgen waar anderen gaten laten vallen, maar is dat wel zo? Deze persoon doet zichzelf wat aan en dat kan niet de bedoeling zijn. Als er structureel overvraagd wordt dan gaat het uiteindelijk het team toch ook wat kosten, bijvoorbeeld door uitval.

Beter is om vast te stellen dat er iets mag en kan verbeteren en om met het hele team te kijken naar wat dat kan zijn, met ruimte voor de individuele verschillen. En in veiligheid van neutraliteit want er is nooit 1 iemand ‘schuldig’. Het is bijna altijd een issue in het fundament waarop gebouwd wordt.

Een gezond team maakt het voor een patiënt makkelijker om te kunnen helen en uiteindelijk is dat toch de passie die de meeste zorgmedewerkers echt voelen bij hun professie. Zelfsturende teams in de zorg kunnen dus echt het verschil maken.

Loopt jullie zelfsturende team ook tegen deze disbalans aan?